niepokoj przychodzi o zmierzchu

Nagrodzona Międzynarodowym Bookerem 2020 powieść "Niepokój przychodzi o zmierzchu" Marieke Lucas Rijneveld przenosi czytelnika do małej holenderskiej wioski, w której życie mieszkańców toczy się według ściśle określonych reguł wyznaczanych przez pory roku i kalendarz świąt kościelnych. Tuż przed Bożym Narodzeniem w jednej z rodzin dochodzi do tragedii – ginie najstarszy syn i ukochany brat. Domownicy próbują poradzić sobie z tą sytuacją i żyć dalej, ale na ich farmę spadają kolejne nieszczęścia. Głęboko wierzący rodzice zaczynają porównywać się do biblijnego Hioba, który, stając się przedmiotem zakładu pomiędzy Bogiem i Szatanem, stracił rodzinę, majątek i zdrowie. W ich mniemaniu wszystkie tragedie są karą za grzechy, które popełnili.

Poczucie straty, żal i ból sprawiają, że rodzice zapominają o pozostałej trójce rodzeństwa, która także nie potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości i jest coraz bardziej przerażona panującą w domu atmosferą. Dorastające dzieci próbują na swój sposób poradzić sobie z traumą. Odkrywają, że poza surowymi religijnymi doktrynami wpajanymi im przez rodziców, istnieje inny, bardziej "rozrywkowy" świat oraz przyjemności, które przynajmniej na chwilę potrafią zagłuszyć lęk i poczucie samotności. Rodzeństwo zaczyna badać swoją seksualność i przekracza granice, wyznaczone wcześniej przez kościół. Ich poczynania stają się coraz śmielsze, a realizowane fantazje okrutniejsze. Pozostawione samym sobie dzieci nie zdają sobie sprawy, że ich zachowanie może doprowadzić do kolejnej tragedii. "Niepokój przychodzi o zmierzchu" to książka, która swoimi naturalistycznymi opisami może wywołać u odbiorców obrzydzenie i niechęć. Historia snuta przez dziesięcioletnią, pozbawioną czyjejkolwiek miłości dziewczynkę, jest przepełniona poczuciem winy, wstydu, a także obrazami śmierci i rozkładu. To opowieść o stracie i żałobie, świecie widzianym oczami dziecka i trudnościach w odnalezieniu w nim swojego miejsca.

J. Plata-Malik